Protez diş, diş çürümesi, diş kırılması gibi problemlerde dolgunun yetersiz kalması yani hasarın diğer tedaviler neticesinde düzeltilemeyecek duruma gelmesi sonucunda tercih edilen tedavi yöntemidir. Dişlerde doku kaybı meydana gelmesi hem estetik hem de işlevsel açıdan kişiyi rahatsız edebilmektedir. Bu nedenle bu kayıpların yerine protez yapılmaktadır. Protez diş seçenekleri ise şu şekildedir:
- İmplant üstü protez
- Sabit protez
- Hareketli protez
Sabit Diş Protezi
Sabit protez seçeneği, mevcut dişlerden destek alınarak ağız içine yapıştırılan protez seçenekleridir. Sabit protez diş seçenekleri, kişinin kendi dişinden üretilmektedir. Yani kişiye kendi dişinden üretilen yapay bir diş takılmaktadır. Sabit protez, dişlerinde az hasar bulunan kişiler için doğru bir tercihtir. Sabit protez diş tedavisi şu şekilde yapılmaktadır:
- Kişinin dişi kesilmektedir.
- Daha sonra prepare işlemi uygulanmaktadır.
- Daha sonra üzeri kaplanarak hastaya takılmaktadır.
Sabit protez seçenekleri, dayanıklı bir malzemeden üretildikleri için uzun ömürlü olarak kullanılabilmektedir. Farklı seçenekleri olmakla birlikte, estetik açıdan daha iyi bir görünümü olması sebebiyle seramik yapıdaki sabit diş protezi seçenekleri daha sık tercih edilmektedir.
Hareketli Diş Protezi
Hareketli protez seçeneği, dişe sabitlenmemektedir. Yani kişi bu protez türünü çıkarıp takabilmektedir. Diş kaybı fazla olan kişiler için kullanılan tedavi yöntemlerinden birisidir. Hareketli diş protezleri, diş kaybı sayısına göre kısmı hareketli protez ya da tam hareketli protez olarak adlandırılabilmektedir. Kişinin tüm dişlerini kaybetmesi durumunda tam hareketli protez kullanılmaktadır. Hareketli proteze alışma süresi, dişlerin çıkarılıp temizlenmesi gerekliliği nedeniyle diğer protez seçeneklerine kıyasla daha uzun sürmektedir.
İmplant Üstü Diş Protezi
İmplant üstü protez seçenekleri, implantın üzerine yerleştirilmektedir. Sabit veya hareketli protez olarak yapılabilmektedir. İmplant tedavisi yapay diş kökü olarak adlandırılabilmektedir. Diş kökü yerine titanyum vidalar yerleştirilerek uygulanmaktadır. Bu sayede diğer dişlere hasar verilmeden kaybedilen diş yerine yapay bir diş takılabilmektedir.
Protez Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Protez diş bakımı şu şekilde yapılmaktadır:
- Yemekten sonra dişlerin su ile temizlenmesine dikkat edilmelidir.
- Dişler her gün düzenli olarak fırçalanmalıdır.
- Protez dişler için özel olarak üretilen diş fırçaları tercih edilmelidir.
- Diş fırçalama işlemi sırasında tüm dişlerin fırçalanması için özen gösterilmelidir.
- Hareketli protezler kullanılmadığında kurumaması için su içerisinde bekletilmelidir. Bekletilme işlemi özel protez temizleyici içerisinde yapılıyorsa protez diş kullanılmadan önce yıkanmalıdır.
- Protez dişleri yalnızca diş fırçası ile fırçalamak yeterli olmayacaktır. Diş ipi de kullanılarak iyi bir temizleme yapılmalıdır.
- Diş muayenelerine düzenli olarak gidilmelidir.
Protez Dişin Fonksiyonları Nelerdir?
Protez diş modeline bakıldığında; diş etinin renginde akrilik bir tabanı bulunmaktadır. Üst protezin tabanı damağın üst kısmını kaplamaktadır ve alt protez de dilin daha kolay oynatılabilmesi için at nalı şeklinde olmaktadır.
Protez Dişe Ne Kadar Sürede Alışılır?
Protez diş alışma süresi, hastadan hastaya göre farklılık göstermektedir. Birkaç hafta içerisinde yavaş yavaş alışmaya başlanmaktadır ve birkaç ay içerisinde alışma süreci tamamlanabilmektedir. Bu süreçte yemek yeme ve konuşma fonksiyonlarında zorlanma olabilmektedir. Ayrıca dolgunluk ya da gevşeme hissi oluşursa endişelenmeye gerek olmamaktadır. Yanaklarda bulunan kaslar ve dil, protezin yerinde tutulması için doğru konumu ayarlayacaktır.
Protez dişe alışma sürecinde hastalarda aşırı tükürük artışı meydana gelebilmektedir. Dilin yeterli bir boşluk bulamadığı hissedilebilmektedir ve buna bağlı olarak ağız içerisinde tahriş ve ağrılar olabilmektedir. Alışma sürecinde bu gibi durumların yaşanmasının oldukça normal olması ile beraber, kısa süre içerisinde ağız içerisinde oluşan tahrişler de geçebilmektedir. Ancak yine de hasta eğer bu durumdan fazla rahatsız olur ise; diş hekimine giderek durumu bildirmesi gerekmektedir. Buna göre farklı bir tedavi planı da izlenebilmektedir.
Protez Diş Tedavisinden Sonra Beslenmede Zorlanılır Mı?
Protez diş sonrası beslenme, oldukça zorlayıcı bir süreç olmaktadır. Problemsiz bir şekilde yemek yemeye başlamak, hastadan hastaya göre farklılık göstermektedir. Ortalama olarak 1 ay sürmektedir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken noktalar ise şu şekildedir:
- Yemek yerken dudakların açılmaması ve yemeğin yavaş bir şekilde çiğnenerek yenmesi gerekmektedir.
- Protez diş uygulamasından sonra ağzın iki tarafına da lokmanın alınması ve iki tarafta da eşit bir şekilde çiğnenmesi gerekmektedir. Özellikle protez dişin yapıldığı ilk zamanlarda bu uygulama alışma sürecini kolaylaştırmaktadır.
- Yemek yerken ağza alınan lokmaların oldukça küçük olması gerekmektedir.
- Protez diş işleminden sonra kasların yeniden güçlenmesi beklenirken sert yiyecekler yerine yumuşak besinler tercih edilmelidir. Makarna, sebze yemekleri ve pilav gibi besinler tüketilebilmektedir.
- Protezin ağızda vuruk yapması durumunda, diş hekimine giderek protez düzelttirilmelidir.
- Protez diş tedavisinden sonra alışma sürecinde beslenme pek kolay olmasa da bu süreçte hastanın kararlılık gösteriyor olması gerekmektedir. Alışmak için istekli olması ve vazgeçmemesi durumunda bu süreç kısa süre içerisinde atlatılmaktadır. Ayrıca eğer hastanın eski bir protezi var ise; yeni protezle yemek yerken zorlanıyor ve eski protezle zorlanmıyor ise, bu gibi durumlarda eski protezi kullanmaya devam etmemelidir. Aksi takdirde yeni proteze alışmasını zorlaştırmaktadır.
Protez Diş Kullanımı Nasıl Olmalıdır?
Protez diş kullanımına bakıldığında; hareketli protez kullanılıyor ise, 24 saat boyunca aralıksız bir şekilde protez kullanılmamalıdır. Günün en az 8 saati protezin çıkartılması ve bir kap suda tutulması gerekmektedir. Bekletilen su çok sıcak olmamalıdır. Protezin günün belirli saatlerinde dinlendirilmesinin sebebi ise; devamlı kullanıldığında çene kemiklerinde erime meydana getirmesidir.
Protez Dişin Kullanım Süresi Ne Kadardır?
Protez dişin kullanım ömrü; hastanın protezine nasıl baktığına göre değişiklik göstermektedir. Zaman içerisinde protez yıpranabilmektedir ve dolayısı ile düzeltilmesi ya da yeniden yapılması gerekmektedir. Ayrıca ağız içerisinde oynaması ile beraber yerine oturtulması da gerekebilmektedir. Yeniden oturtma işlemi sırasında mevcut protez dişe dokunulmamaktadır. Sadece tabanı yeniden yapılmaktadır. Hastaların zaman içerisinde ağız yapıları değişmektedir protezleri de gevşeyebilmektedir. Bu da çiğneme fonksiyonlarını yerine getirmelerin güçleştirmekte ve diş etlerini tahriş etmektedir. Dolayısı ile hastaların yıl içerisinde en az 1 kere diş hekimlerine muayene olarak protez dişe bir müdahale yapılmasının gerekip gerekmediğini öğrenmeleri gerekmektedir.