Endodonti (Kanal Tedavisi)

Kanal Tedavisi Nedir?

Endodonti yani kanal tedavisi, dişin en iç kısmında bulunan pulpa dokusunun ciddi anlamda hasar gördüğü ya da iltihaplandığı durumlarda uygulanan bir diş tedavisi yöntemidir. Pulpa adı verilen ve dişin en iç kısmında bulunan bu doku, dişin gelişiminden, beslenmesinden ve savunmasından sorumlu olan, dişe canlılık veren özel bir dokudur.

Genellikle dişin kırılmasında ya da derinlemesine nüfuz ederek dişin en iç noktalarına kadar ulaşan çürük vakalarında sinir çıkarılmazsa diş ve çevresindeki dokularda enfeksiyona neden olmaktadır. Bu durumda diş kaybı yaşanması kaçınılmaz bir hale gelmektedir. Pulpa dokusunun çıkarılarak kanal boşluğunun temizlenmesi ve yeniden şekillendirilerek bu boşluğun diş dokusuna zarar vermeyecek dolgu maddeleri ile doldurulması işlemlerinin bütününe genel olarak kanal tedavisi denmektedir.

Kanal tedavisi yani endodonti, dişin sağlıklı bir şekilde işlevine devam edebilmesi için ona verilen bir nevi son şans anlamına gelmektedir. Başarılı bir şekilde kanal tedavisi uygulanan, neredeyse tamamen çürümüş bir diş, kurtarılarak ömür boyu kullanılabilir hale getirilmektedir. Fakat kanal tedavisinden sonra dişin yapısında da birtakım değişiklikler meydana geldiği için bu dişlerin doğal dişlere oranla daha kolay kırılabilir olduğunu belirtmekt gerekmektedir.

Kanal Tedavisi Gerektiren Vakalar Nelerdir?

Diş hekimliğinde kanal tedavisi gerektiren vakalar, genel olarak hastaların dişlerinde yoğun bir şekilde ağrı ve sızı gördükleri durumlardan oluşmaktadır.

Bu vakaları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Dişte kendiliğinden ortaya çıkan yoğun ağrı,
• Özellikle geceleri artan ve ağrı kesicilerin fayda etmediği diş ağrıları,
• Sıcak ya da soğuk içeceklerin tüketiminde aşırı hassasiyet,
• Dişin etrafında, diş etlerinde ya da lenf bezlerinde görülen şişiklikler,
• Dişin enfeksiyon kapsamı nedeniyle dişte oluşan fistül e renkleşme

Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kanal tedavisi yapılışı sırasında ilk olarak dişin mevcut durumu diş hekimi tarafından tespit edilir ve kanal tedavisinin önerilmesinin ardından tedaviye başlanır. Tedavi süresi, uygulama yapılacak olan dişin durumuna göre bir ya da birden fazla seans sürebilmektedir.

Aşağıda kanal tedavisi süreci için süreç listelenmiştir.

1. İlk etapta tedavinin uygulanması için lokal anestezi uygulanır. Bu sayede tedavi süresince hastanın herhangi bir şekilde ağrı ya da acı duyması imkansız hale getirilir.
2. Ardından dişte çürük varsa, bu çürükler temizlenerek dişin sinirlerinin olduğu bölgeye erişilebilmesi için diş kuron kısmından açılır.
3. Röntgen çekilerek kanal uzunluğu tespit edilir.
4. Pulpa dokusunun içeriği çıkarılarak temizlenir ve çeşitli ileri teknoloji aletler kullanılarak kök kanallarının şekillendirme işlemleri tamamlanır.
5. Kök kanallarının enfeksiyonlardan arındırılması sağlandıktan sonra kanallar çevre dokular ile uyumlu bir dolgu malzemesi kullanılarak doldurulur. 

Endodonti (Kanal) Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Genellikle endodontor kanal tedavisi tek veya iki seansta tamamlanır. Bir seans ortalama 30-60 dakika sürerken, daha karmaşık vakalarda bu süre 90 dakikaya kadar uzayabilir.

Eğer dişin birden fazla kökü varsa veya enfeksiyon çok ilerlemişse, tedavi birkaç seans sürebilir.

Endodonti Alanında Verilen Tedavi Hizmetleri Nelerdir?

Endodonti tedavileri aşağıda listelenmiştir:

• Hasar görmüş olan canlı pulpa tedavisi yapılmaktadır. Direkt ve indirekt olmak üzere kuafaj ve vital amputasyon yapılabilmektedir.
• Kök kanalı tedavileri uygulanmaktadır.
• Travma geçirmiş olan dişlere endodontik tedavi uygulaması yapılmaktadır.
• Daha önce yapılmış fakat başarısız olmuş olan kök kanalı tedavilerinin yenilenmesi mümkündür. Bir önceki işlemin ortaya çıkarttığı problemler ortadan kaldırılmaktadır.
• Endodontik tedavi görmüş olan dişlere restorasyon çalışması yapılmaktadır.
• Kök oluşumunun tamamlanması, kök ucu bariyerlerinin oluşturulması gibi endodontik tedaviler uygulanabilmektedir.
• Endodontik cerrahi uygulamaları yapılabilmektedir.
• Endodontik tedavinin uygulandığı dişlerin beyazlatılması yapılabilecek işlemler içerisindedir.

Endodontinin Nedenleri Nelerdir?

Endodonti sebepleri aşağıdaki gibidir:

• Uyumsuz restorasyonlar sonucunda endodonti Eski dolguların çevrelerinde derin ve yeni çürüklerin oluşması, sinir ve damar dokusunun canlılığını kaybetmesi gibi durumlar neden olabilmektedir.
• Şiddetle gelen bir darbenin yarattığı travma sonucunda dişin dolaşımı kesilebilmektedir ve diş zamanla canlılığını kaybedebilmektedir. Dolayısı ile diş bir süre sonra beslenememeye başlamaktadır. Bu gibi durumlarda kanal tedavisi gerekebilmektedir.
• Diş sıkma ve gıcırdatma problemi olanlarda yüksek dolgular kronik travma yaratabilmektedir. Dolayısı ile diş iltihaplanması olabilmektedir. Bu gibi durumlarda endodonti tedavisi uygulanmalıdır.
• Periodontal ismi verilen diş eti ve çevresi rahatsızlıkları olanların hastalıkları eğer uzun süre tedavi edilmez ise; diş iltihabı oluşabilmektedir. Bu iltihabın temizlenebilmesi için ise; kanal tedavisinin uygulanması gerekmektedir.

Kanal Tedavisi Acılı Bir İşlem Midir?

Hayır, kanal tedavisi sırasında acı hissedilmesi söz konusu değildir. Lokal anestezi ile yapılan bir işlemdir. Dolayısı ile herhangi bir acı hissedilmemektedir. Ancak işlemden sonraki bir veya iki gün içerisinde rahatsızlık hissedilebilmesi normaldir.

Kanal Tedavisi İşleminden Sonra Ağrı Hissedilir Mi?

Evet, kanal tedavisi sonrası ağrı hissedilebilmektedir. Oldukça hafif bir ağrının yanı sıra, hassasiyet de görülebilmektedir.

Ancak sadece birkaç gün sürecek geçici bir durumdur. Kısa süre içerisinde ağrının ve hassasiyetin geçmemesi durumunda ise doktora başvurulması gerekmektedir. Ağrı ve iltihap gibi problemlerin olması durumunda, diş hekimi ilaç tavsiye edebilmektedir. Bu ilaçlar ağızdan alınan ilaçlardır ve sadece doktorun tavsiye ettiği zamanlarda, söylenen dozda tüketilmelidir.

Kanal Tedavisinin Başarı Oranı Ne Kadardır?

Kanal tedavisinin başarı yüzdesine bakıldığında; yaklaşık olarak %90 ile %95 arasında bir başarı oranı olmaktadır. Kanal tedavisi, dişin çekilmesinden önceki son aşama olduğu için hem tedavinin uygulanışı hem de hekim seçimi konusunda oldukça özenli ve dikkatli olunması gerekmektedir.

Kanal tedavisi sonrası eğer hasta ağız bakımına dikkat etmez ise; bu durumda dişte çürük, diş sert dokusunda kırık, kök kanallarına bakteri sızıntısı gibi durumlar olabilmektedir. Dolayısı ile tekrar enfeksiyon gelişebilmektedir. Kanal tedavisi tekrarlanabilir bir işlem olduğu için yapılan uygulamanın başarısız olması veya problemin tekrarlaması durumunda; kanal tedavisinin tekrar yapılması gerekmektedir. Bu gibi durumlarda kanal dolgusu boşaltılmaktadır ve kök kanalları şekillendirilmelidir. Ardından dezenfektasyon işlemi yapıldıktan sonra kanal tekrar doldurulmalıdır.

Endodontiden Sonra Dişler Ne Kadar Süre Kullanılabilir?

Endodonti tedavisinin kullanım ömrü; hastanın dişlerine nasıl baktığı ile alakalıdır. Hasta eğer dişlerine özenli bir şekilde bakar ve bakımını aksatmaz ise; bu durumda endodonti uygulanmış olan dişlerini ömür boyu kullanabilmesi mümkündür. Ağız ve diş bakımını aksatan hastaların ise; karşılaştıkları problemler karşısında doktorlarına gitmeleri gereklidir. Aksi takdirde hastalar diş kaybı gibi problemler ile karşı karşıya kalabilmektedirler.

Kanal Tedavisi Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kanal tedavisi sonrasında iyileşme sürecini hızlandırmak ve komplikasyonlardan kaçınmak için bazı önemli noktalara dikkat edilmelidir.

Kanal tedavisi sonrası dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibidir:

• Yemek yeme: Tedavi sonrasında birkaç saat boyunca hiçbir şey yememek gerekir. İlk birkaç gün ise çok sıcak, soğuk veya sert yiyeceklerden kaçınmalısınız. Yumuşak ve ılık yiyecekler tercih edilmelidir​.
• Ağız hijyeni: Dişlerinizi yumuşak bir fırça ile nazikçe fırçalayın ve diş ipi kullanmaya devam edin. Ağız gargarası ile de ağzınızı çalkalayarak hijyen sağlayabilirsiniz​.
• Ağrı ve şişlik kontrolü: Kanal tedavisinden sonra hafif bir ağrı veya şişlik olabilir. Bu durumda, soğuk kompres uygulaması yapabilir ve doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz​.
• Fiziksel aktiviteler: İlk birkaç gün ağır egzersizlerden ve fiziksel zorlanmalardan kaçınmanız iyileşme sürecini hızlandıracaktır​.
• Zararlı alışkanlıklardan kaçınma: En az 24 saat boyunca sigara, alkol ve tütün ürünlerinden uzak durmak enfeksiyon riskini azaltır​.

Kanal Tedavisinin Alternatifleri Nelerdir?

Kanal tedavisinin bazı alternatifleri mevcuttur, ancak her durumda kanal tedavisinin yerini alabilecek en iyi seçenekler dikkatle değerlendirilmelidir. Kanal tedavisi genellikle dişi kurtarmak için tercih edilir, ancak ciddi durumlarda dişin çekilmesi gerekebilir. Diş çekildikten sonra ise, kaybedilen dişin yerine çeşitli protez seçenekleri mevcuttur. 

Kanal tedavisinin alternatif çözümleri aşağıdaki gibidir:

1. Diş Çekimi ve İmplant: Diş çekildikten sonra, boşluğu doldurmak için diş implantı en yaygın tercih edilen alternatiflerden biridir. İmplant, diş kökü yerine geçecek bir vida ile kemik içerisine yerleştirilir ve üzerine diş şeklinde bir kaplama yapılır.
2. Diş Köprüsü: Eğer bir ya da daha fazla diş kaybedilmişse, bitişik dişlere dayanarak yapılan köprü tedavisi uygulanabilir. Bu yöntem, çekilen dişin yerine bir protez yerleştirerek çiğneme işlevini geri kazandırır ve diş kaymalarını engeller.
3. Çıkarılabilir Protezler: Daha ekonomik bir seçenek olarak, eksik dişlerin yerine kısmi protezler kullanılabilir. Bu protezler, günlük olarak çıkarılabilir ve temizlenebilir, ancak sabit protezlere göre kullanım rahatlığı daha düşüktür.

Kanal Tedavisi Tekrar Yapılabilir Mi?

Evet, kanal tedavisi tekrar yapılabilen bir işlemdir ve “retreatment” olarak adlandırılır. İlk tedavi sonrasında dişte oluşan yeni enfeksiyonlar, diş çürümeleri, dolgu malzemesinin bozulması veya dişin çatlaması gibi sebepler, kanal tedavisinin tekrarlanmasını gerektirebilir. Bu durum, özellikle kanal içinde temizlenemeyen dokular ya da doldurulamayan boşluklar varsa ortaya çıkar.

Tekrarlanan kanal tedavisinde, önce eski dolgu çıkarılır ve dişin içi tekrar temizlenip dezenfekte edilir. Ardından, diş yeniden doldurularak korunur. Bu süreç, ilk tedaviye göre daha uzun ve zorlu olabilir​.

Kanal tedavisi tekrarının başarılı olma oranı yüksek olmakla birlikte, tedaviye rağmen sorun devam ederse diş çekimi ve implant gibi alternatif çözümler değerlendirilebilir​.

Kanal Tedavisini Önlemek İçin Hangi Önlemler Alınabilir?

Kanal tedavisini önlemek için alınabilecek en etkili önlemler şunlardır:

• Düzenli ağız hijyeni: Günde en az iki kez diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak, diş çürüklerini ve enfeksiyonları önlemek için önemlidir. Ağız gargarası da ağız hijyenini destekler​.
• Düzenli diş hekimi kontrolü: Yılda en az iki kez diş hekimine giderek dişlerinizi kontrol ettirmek ve diş taşı temizliği yaptırmak, diş sağlığınızı korumaya yardımcı olur​.
• Şekerli yiyeceklerden kaçınma: Şekerli ve yapışkan yiyecekler diş çürüklerine neden olabilir. Bu yüzden bu tür gıdaların tüketimini azaltmak diş sağlığını korur​.
• Sigara ve alkol tüketimini sınırlandırma: Sigara ve alkol, diş sağlığına zarar vererek enfeksiyon riskini artırabilir. Bu tür maddelerden kaçınmak kanal tedavisi ihtiyacını azaltabilir​.
• Koruyucu ekipman kullanımı: Spor yaparken ağız koruyucuları kullanarak dişlerinize gelebilecek travmaları önleyebilir ve kanal tedavisi ihtiyacını en aza indirebilirsiniz​.