Amalgam dolgular, diş çürüklerini tedavi etmek amacıyla uzun yıllardır kullanılan dayanıklı dolgu malzemeleridir. İçeriğinde cıva, gümüş, kalay ve bakır gibi metaller bulunur ve özellikle arka dişlerdeki yüksek çiğneme basıncına dayanıklılığıyla bilinir. Ancak zamanla aşınma, çiğneme kuvveti veya travma sonucu bu dolguların kırılması mümkündür. Amalgam dolgu kırıldığında, cıva salınımı artabilir ve sağlık riskleri oluşabilir. Bu yazıda, amalgam dolgunun ne olduğu ve kırılmasının neden olduğu riskleri inceleyeceğiz.
Amalgam Dolgu Nedir?
Amalgam dolgu, diş çürüklerini tedavi etmek için kullanılan dayanıklı bir dolgu malzemesidir. Bu dolgular, cıva, gümüş, kalay ve bakır gibi metallerin karışımından oluşur.
Amalgam dolgunun yapılmasının nedeni, özellikle arka dişlerde yüksek çiğneme kuvvetlerine dayanıklı olduğu için sıklıkla tercih edilir. Amalgam dolgunun ömrü genellikle 10 ila 15 yıl arasında değişir, ancak ağız hijyenine dikkat edildiği takdirde bu süre 20-25 yıla kadar uzayabilir.
Amalgam Dolgu Kimlere Yapılır?
Amalgam dolgu, genellikle arka dişlerdeki büyük çürüklerin tedavisinde kullanılan dayanıklı bir dolgu malzemesidir. Amalgam dolguyu aşağıdaki kişiler kullanabilir:
- Yüksek çiğneme basıncı olan arka dişler: Amalgam dolgular, çiğneme sırasında uygulanan yüksek basınca dayanıklıdır, bu nedenle özellikle arka dişlerde tercih edilir.
- Çürük riski yüksek olan hastalar: Dişlerin geniş çapta çürüdüğü durumlarda, dayanıklı ve uzun ömürlü bir seçenek olduğu için tercih edilir.
- Ekonomik çözümler arayan hastalar: Amalgam dolgular, diğer dolgu malzemelerine göre daha düşük maliyetlidir ve kısa sürede uygulanabilir.
Bununla birlikte, hamileler, çocuklar ve metal alerjisi olan bireyler için amalgam dolgu önerilmez. Bu gruplarda, amalgamın içerisindeki cıva sağlık açısından riskler taşıyabilir.
Amalgam Dolgunun Zararları
Cıva buharı, dolgu yerleştirildikten sonra çiğneme veya aşınma yoluyla az miktarda açığa çıkabilir. Bu düşük seviyedeki cıva genellikle sağlıklı bireyler için risk oluşturmaz. Ancak, hamileler, küçük çocuklar ve cıvaya karşı hassasiyeti olan kişilerde risk taşıyabilir.
Cıva içeriği nedeniyle amalgam dolgu, bazı ülkelerde yasaklanmış veya kısıtlanmış olsa da, dünya genelinde tamamen yasaklanmış değildir. Amalgam dolgu zehirlenmesi, cıvaya aşırı maruz kalma durumunda ortaya çıkabilecek nadir bir durumdur. Amalgam dolgu zehirlenme belirtileri:
- Metalik tat
- Diş eti sorunları
- Baş ağrısı ve yorgunluk
- Mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı
- Sinirlilik, titreme ve hafıza problemleri gibi nörolojik belirtiler
- Kalp çarpıntısı ve ciltte kızarıklık gibi reaksiyonlar
Amalgam Dolgu Kırılırsa Ne Olur?
Amalgam dolgu kırıldığında, dolgunun altında daha fazla cıva salınımına yol açarak sağlık risklerini artırabilir. Cıva, amalgamın içerisinde bulunduğundan, kırık dolgu buharlaşan cıvanın açığa çıkma olasılığını artırır. Ancak kırık dolgu köke kadar zarar vermemişse dişi kurtarmak mümkündür; genellikle kırık dolgunun sökülüp yerine kompozit veya porselen dolgu yerleştirilmesi önerilir.
Kırılan amalgam dolgunun yutulması genellikle ciddi bir sağlık riski oluşturmaz, çünkü bu dolgular düşük miktarda cıva içerir ve sindirim sistemi bu cıvayı genellikle emmez. Ancak cıvaya karşı alerjisi olan veya hassas kişilerde bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler arasında ağızda kötü tat, baş ağrısı, mide bulantısı, böbrek ağrıları, yorgunluk ve dalgınlık sayılabilir.